इयत्ता २ री समानार्थी व विरुघ्द शब्द

इयत्ता २ री विषय भाषा

घटक १ ला  हत्तीने वाचविले

समानार्थी शब्द

गोष्ट = कथा , कहाणी	वाचवणे = जगवणे
पाणी = जल	शिंतोडे = फवारे
माघारी = परत	पुढे = समोर

विरुद्धार्थी शब्द

वाचवणे X मारणे

पुढे X मागे

घटक २ रा गवताचं पातं

समानार्थी शब्द

पातं = पान	वारा = पवन
डोलणे = नाचणे	झरा = पाण्याचा स्त्रोत
पाळणे = धावणे	पाखरू = पक्षी
गतं = गाणे	नाच = नृत्य
पाऊस = पर्जन्य	बरसत = सतत
छोटासा = लहान	शिवणे = पकडणे
मनी = मांजर	लोळणे = पडून राहणे
झिम्मड = संतधारा	पाय = पद

विरुद्धार्थी शब्द

हसणे X रडणे	चालणे X थांबणे
झिम्मड X थोडासा	छोटा X मोठा

पाठ ३ रा आनंदाने नाचूया

समानार्थी शब्द

आनंद =  हर्ष,	नाच =  नृत्य
बाग = उद्यान,	चिमुकली = लहान
फुल =सुमन,	उमलणे = मोठी
होणेसुंदर = छान,	भुंगे = भ्रमर
ताल = ठेका,	आभाळ = आकाश
तऱ्हेतऱ्हेचे = वेगवेगळे	मजा = गंमत

विरुध्दार्थी शब्द
आनंद x दु:ख	चिमुकली x मोठी
सुंदर x कुरूप	उमलणे x कोमेजणे
तऱ्हेतऱ्हेचे x एकसारखे	ताल x बेताल

पाठ ४ था घरभर प्रकाश

समानार्थी शब्द

प्रकाश = उजेड	गाव = ग्राम
राबणे = कष्ट करणे	आनंद = हर्ष
घर = सदन	प्रश्न = शंका
कल्पना = युक्ती	सुचने = आठवणे
पणती = दिवा	कापूस = कपाशी
कमाल = मोठे काम	शाबासकी = पाठ
थापटणेखूप = भरपूर

               विरुद्धार्थी शब्द

एक x अनेक	राबणे x नरखणे
आपले x दुस-याचे	आनंद x दु:ख
भरून x रिकामे	ऐवढे x तेवढे
अनेक x एक खूप x कमी	दोघे x एकटा संध्याकाळ x सकाळ

         पाठ ६ वा उडायला शिकायचंय मला

                समानार्थी शब्द            

शिकणे =आत्मसात करणे	मोठे =विस्तीर्ण
झाड = वृक्ष	छोटा = लहान
आई = माता	बाबा = वडील
छान = सुंदर	उडणे = हवेत तरंगणे

घरट = पक्ष्याचं घर	भिती = घाबरणे
युक्ती = उपाय	खायला = जेवायला
जमीन = धरती	जवळ = थोड्या अंतरावर
पुढचा = समोरील	खूप = पुष्कळ
सावकाश = हळुवार	हलणे = इकडे तिकडे होणे
शूर = पराक्रमी	मजा = गंमत
मित्र = सोबती	धीट  = न घाबरता

             

                     विरुद्धार्थी शब्द

मोठा x लहान	छान x वाईट
आवड x नावड	रोज x कधीतरी
आणने x नेणे	मी x तू
उडत x चालत	चालणे x धावणे
खाली x वर	सोडणे x पकडणे
पुढच्या x मागच्या	सावकाश x घाईने
हलणे x स्थिर	शूर x घाबरट
मित्र x शत्रू	धीट x भित्रा

पाठ ७ वा पावसा पावसा ये ! ये !

समानार्थी शब्द

पाऊस = पर्जन्य	झरझर = भरभर
वारा = पवन	गारा = बर्फाचे कण
ढग = मेघ	बाजा = वाजंत्री
पावश = एक पक्षी	पाणी = जल
धरती = जमीन	न्हाऊनी = पूर्ण अंघोळ
नदी = सरिता	पूर = भरपुर पाणी
दूर = लांब	माती = मृदा
चिंब = भिजणे	कोंब = अंकुर
गडबड = घाई	विज = दामिनी

विरुद्धार्थी शब्द

आला x गेला	घ्या x द्या
दूर  x  जवळ	आता x नंतर
गडबड x सावकाश	आम्ही x तुम्ही

पाठ ८ वा सशाचे रक्षण कसे झाले

                   समानार्थी शब्द

ब-याच = पुष्कळ	प्रेम = माया
थोर = महान	शरण = आश्रय
दया = प्रेम	आनंद = हर्ष
जीव = सजीव	पळ  = धाव
रानात = शेतात	शांत = स्तब्ध
अट = नियम	कुरवाळणे = हात फिरवणे
घाबरुण = भिवून	जीवन = आयुष्य
पूर्वी = आगोदर	चेहरा = मुद्रा
महात्मा = महान व्यक्ती	धूम = जोरात
त्रास = उपद्रव	विनंती = विनवणी
शिकवण = उपदेश	वंदन = नमस्कार
शर्यत = स्पर्धा	प्रसन्न = तेजस्वी
झुडूप = लहान झाड	संरक्षण = सांभाळणे
पळणे = धावणे	झाड = वृक्ष

                   विरुद्धार्थी शब्द

पूर्वी x आता	विनाकारण x कारण
मोठा x छोटा	प्रसन्न x खिन्न
शांत x बडबड	माया x त्रास
जवळ x दूर	जिंकणे x हरणे
जोरात x सावकाश	बसणे x उठणे
प्रेम x द्वेष	विनंती x धमकी
शरण x पळून जाणें	विचार x अविचार
आंनद x दु:ख	त्रास x माया

पाठ १० वा दिनूचे बिल

समानार्थी शब्द

वडील = पिता	काळजी = जपणूक
लोक = जनता	धावत = पळत
टेबल =मेज	दवाखाना = इस्पितळ
आई = माउली	कळणे = समजणे
गोष्ट = कथा	डोके =  शीर
गळा = कंठ	दृष्टी = नजर
पोट = उदर	डोळा = नयन
वेळ = समय	रडणे = डोळ्यात पाणी येणे
सकाळ = सूर्योदय	दृष्टी = नजर
गोष्ट = कथा	काळजी = जपणूक
डोळा = नयन	गळा = कंठ
धावत = पळत	रडणे = डोळ्यात अश्रू येणे

               

                    विरुद्धार्थी शब्द

कधीकधी x दररोज	पुष्कळ x कधीकधी
लहान x मोठे	दिवस x रात्र
एकदम x सावकाश	हसणे x रडणे
गेला x आले	एक x अनेक
सकाळी x संध्याकाळी	चटकन x सावकाश
भरून x रिकामा	तुझ्या x माझ्या

पाठ ११ वा  थेंबा थेंबा येतोस कोठून  ?

थेंब = ठिपका	लांब = दूर
उंच  = खूप वर	जमीन = धरती
पोट = उदर	शिरणे = घुसणे
खरे = सत्य	आकाश = गगन
वर = वरची दिशा	फार = जास्त
खूप = भरपूर	तापतो = उष्ण होतो
वाफ = हवा	डोलणे = हालणे
नदी = सरिता	अटने = संपणे
सुकणे = वाळणे	शेत  = रान

विरुद्धार्थी शब्द

येणे x जाणे	लांब x जवळ
उंच x खुजा	जमीन x आकाश
वर x खाली	फार x कमी
खूप x कमी	इंकडे x तिकडे

पाठ १२ वा  धाडसी मुकुंद

समानार्थी शब्द

धाडसी = पराक्रमी	सण = उत्सव
धमाल = मज्जा	स्वच्छ = सुंदर
झुली =बैलाच्या पाठीवरील वस्त्र	राबणे = कष्ट करणे
बेगड = चमकी कागद	सुरेख = सुंदर
मिरवणूक = फेरी	मुख्य = प्रमुख
रस्ता = वाट	गाव = ग्राम
गरम = उष्ण	ध्वनी = आवाज
आभाळ = आकाश	आळी  = गल्ली
आसूड = चाबूक	बुजाने= घाबरणे
ढूसनी = धक्का देणे	सावध = हुशारी
जीव =प्राण	गर्दी = भरपूर लोक
बेफाम = जोरात	भेदरून = घाबरून
वेगाने = चटकन	पुढे = समोर
बारक्या = लहान	पोर = मुलगा
लक्ष= भान	उधळत = वेगाने धावत
बरं= चांगल	धैर्य =धाडस
शौर्य =पराक्रम	तारीफ = प्रशंसा
नवल = आश्चर्य	जीव = प्राण
कौतुक = नवल	शाबासकी = पाठ थोपट

विरुद्धार्थी शब्द

स्वच्छ x अस्वच्छ	भडक x फिकट
सुरेख x बेढब	संध्याकाळ x सकाळ
वरच्या x खालच्या	बुजरी x धीट
सावध x बेसावध	आपला x दुस-याचा
वाचणे x लिहिणे	बेफाम x सावकाश
बारक्या x मोठ्या	लक्ष x दुर्लक्ष
उभा x बसुन	कडा x मधोमध
चटकन x सावकाश	वाकणे x ताट
घाबरणे x धीट	शौर्य x पळकुटे
कौतुक x निंदा	शाबासकी x शिक्षा
धाडसी x भित्रा	खेडे x शहर
हसणे x रडणे	कमी x जास्त

पाठ १४ वा पवनचक्की

समानार्थी शब्द

पवन = वारा	भिरभिरे = फिरकी
छान = चांगले	आश्चर्य = नवल
शक्ती = बळ	खूप = पुष्कळ
वेग = गती	पवनचक्की = वीजनिर्मिती  यंत्र
पाणी = जल	पंप = मोटार
विज = विद्युत	मदत = साह्य
मित्र = सखा	डोगर =पर्वत

                    

                     विरुद्धार्थी शब्द

उपयोग x निरोपयोगी	खूप x कमी
पुढे x मागे	दूर x जवळ
उंच x बुटका	बाहेर x आत
मित्रु x शत्रू	बरोबर x चूक
जवळ x दूर	वर x खाली

पाठ १५ वा  जाऊ फुलांच्या जगात

समानार्थी शब्द

फुल = सुमन	जग = विश्व
कहाणी = गोष्ट	पाखरे = पक्षी
संगत = सोबत	गुजगोष्टी =मनातील विचार
रान = शेत	निर्झर = झरा
गोड = मधुर	गीत = गाणे
वारा = पवन	तृण = गवत
आकाश = गगन	रम्य = मनमोहक
विज = दामिनी	नर्तन = नृत्य
सूर्य = दिनकर	पुढे = समोर

                  

विरुद्धार्थी शब्द

जाऊ x येऊ	गोड x कडू
रम्य x विचित्र	पुढे x मागे
पाठलाग x समोरासमोर	संगत x कुसंगत

पाठ १६ वा सावित्रीबाई फुले

समानार्थी शब्द

गोष्ट  = कथा	स्त्री = महिला
लगबग = घाई	रस्ता = वाट
फिदीफिदी = मोठ्याने हसणे	वाईट = घाण
भिरकावणे = फेकणे	धीर = शांत
त्रास = जाच	चांगलं = छान
मनाई = बंदी	प्रतिकूल = वाईट
सहन = पटणे	पती = नवरा
गोडी = आवड	सुंदर = सुरेख
प्रेरणा = साह्य	विश्वास = खात्री
प्रगती = विकास	आड = विहीर
अनाथ = आई वडील नसणारा	माया = प्रेम
निधन = मृत्यू	जोमाने =उत्साहने

विरुद्धार्थी शब्द

तरुण x म्हातारा	लगबग x सावकाश
हसणे x रडणे	घाबरट x धीट
वाईट x चांगले	पहिला x शेवट
मनाई x परवानगी	प्रतिकूल x अनुकूल
सुंदर x कुरूप	ज्ञान x अज्ञान
विचार x अविचार	प्रगती x अधोगती
खुले x बंदिस्त	पशु x माणूस

पाठ १८ वा  मला वाटते

समानार्थी शब्द

पार = ओलांडून	वाट = मार्ग
जग= विश्व	सैर = मोकळे
प्रेम = माया	रग = क्रोध
डोके = शीर	नक्की = खरोखर
बिलगणे = मिठी मारणे	काळजी = चिंता

विरुद्धार्थी शब्द

जाणे x येणे	आला x गेला
नवीन x जुने	प्रेम x द्वेष
काळजी x निष्काळजी	रग x प्रेम

पाठ १९ वा महिने

समानार्थी शब्द

महिना = मास	बहर = फुले फळे येण्याचा काळ
मोहोर = तौर	रणरण = कडक
चहूकडे = सगळीकडे	जलधारा = पाऊस
वारा = पवन	नटणे = सजणे
झडणे = पाने गळणे	चाहूल = येण्याची सूचना
नितळ = निर्मळ	त-हा = पध्दत
बहार x झडती	चहूकडे x कुठेतरी
वर x खाली	नितळ x गढूळ

पाठ २१ वा भाकरीची गोष्ट

समानार्थी शब्द

अर्धी = निम्मी	खेडे = लहान गाव
झाड = वृक्ष	सुगीचे = कामाचे
हात = कर	पाय = पर
पोट = उदर	वाया = नास
घाम गाळणे = कष्ट करणे	कष्ट = श्रम
गोष्ट = कथा	अधीर = उत्साही
सुचने = आठवणे	जमीन = धरती
पाऊस = पर्जन्य	भांगलण = खुरपणे
तन = गवत	कोंडा = भुसा
दाणे = धान्य	खळे = मळणीचे ठिकाण

विरुद्धार्थी शब्द

दिवस x रात्र	खेडे x शहर
कापणी x लावणी	सावली x उन
आर्धी x पूर्ण	भरणे x रिकामे
वाया x जपणे	कष्ट x विनाकष्ट
उत्तर x प्रश्न	पुरेसे x कमी
वाढ x खुंटणे	टपोरे x लहान

पाठ २२ वा बातमी

समानार्थी शब्द

बातमी = खबर	वाव = मार्ग
छंद = आवड	समारोप = शेवट
प्रमुख = मुख्य	नाट्य = नाटक
नृत्य = नाच	उत्साह = आवड
भित्तीपत्रक = एक पुस्तक	आभार = धन्यवाद
वाव x बंदिस्त	समारोप x प्रारंभ
कौतुक x निंदा	उत्साह x नाराज

पाठ २३ वा फुलपाखरे

समानार्थी शब्द

फुल = सुमन	पाखरे = पक्षी
रात्र = रजनी	निजणे = झोपणे
सकाळ = सूर्योदय	गोजिरे = सुंदर
पंख = पार	तयांचे = त्यांचे
संध्याकाळ =सूर्यास्त वेळ	ढग = मेघ
कोवळे = कोमल	पिंगा = भोवती फिरणे
गंमत = मज्जा	फाटणे = तुकडे होणे
पाय = पद	घर = सदन
दूर = लांब	मनोहर = मनमोहक
दृश्य = चित्र	खरे = सत्य

बरे x वाईट	उडत x चालत
काळ x आज	निजणे x उठणे
जसे x तसे	हसणे x रडणे
सकाळ x संध्याकाळ	दूर  x जवळ
खरे x खोटे	बांधणे  x सोडणे

पाठ २४ आकांक्षाचं पुस्तक !

समानार्थी शब्द

शहर = नगर	वडील = पिता
गोष्ट = कथा	खेडे = ग्राम
प्रथम = पहिला	खूप = भरपूर
झाड = वृक्ष	विहीर = आड
पाऊस = पर्जन्य	फार = भरपूर
मज्जा = गंमत	प्रश्न = शंका
रान= शेत	आनंद = हर्ष
वर्णन =माहिती	पातं= पान
वारा = पवन	डोलणे = हलणे
पक्षी = पाखरे	उंच = खूप वर
झुईकन = वेगाने	सूर = झेप
अचूक = बरोबर	अंदाज = अनुमान
नवल = आश्वर्य	मऊ = कोमल
स्पर्श = शिवणे	पालवी = नवी पाने
पान = पर्ण	चिमुकली = छोटी
प्रत्यक्ष = समोरासमोर	गप्पा = शांत
खरे = सत्य	पटकन = लवकर
एकत्र = सर्वजण	मैत्री = मेतकुट

पाठ २६ वा ध्वज उंच धरू

समानार्थी शब्द

ध्वज = झेंडा	उंच = वर
धरणे = पकडणे	इवले = छोटे
हात = कर	सैनिक = शिपाई
थोर = महान	परंपरा = प्रथा
स्मरू = आठवू	भूमी = जमीन
अश्रू = डोळ्यातील पाणी	न्याय = समानता
निर्भय = न  भिता	प्रगती = विकास
प्रवास = चालत राहणे	भय = भीति

                  

                       विरुद्धार्थी शब्द

उंच x बुटका	इवल्या x मोठ्या
धरणे x सोडणे	न्याय x अन्याय
भय x निर्भय	प्रगती x अधोगती

पाठ २७ वा वाढदिवसाची भेट

समानार्थी शब्द

वाढदिवस = जन्मदिवस	भेट = नजराणा
साठवणे = एकवट	छान = सुंदर
मित्र = सखा	पालनपोषण =सांभाळ
डोळा = नयन	घाबरणे = भिणे
कल्पना = युक्ती	आभार = धन्यवाद
नमस्कार = वंदन	डोके = शीर
माया = प्रेम	गुणी = चांगली

विरुद्धार्थी शब्द

अधूनमधून x नेहमी	खर्च x बचत
सुंदर x कुरूप	येताना x जाताना
विकत x फुकट	समोर x मागे
घाबरट x धीट	माया x द्वेष
गुण x अवगुण	लोभी x निस्वार्थी

पाठ २९ वा संगणक

समानार्थी शब्द

गिरवणे = पुन्हा लिहिणे	दंग = गुंग
दचकण = घाबरून	फिरकणे = येणे
कळ = बटन	हळू =सावकाश
छान = सुंदर	खूप = भरपूर
दूर = लांब	व्यक्ती = माणूस
करामत = कमाल	जग = विश्व
विविध = वेगळे	मदत = साह्य

विरुद्धार्थी शब्द

इकडे x तिकडे	घाबरट x धीट
सगळ x थोडसं	उपयोग x दुरपयोग
खरं x खोटं	मोठी x छोटी
आधी x नंतर	दूर x जवळ
नवीन x जुने	रोज x कधीतरी
मदत x असह्य	दचकण x सावकाश

पाठ ३० वा अशी ही मुले

समानार्थी शब्द

सकाळ = सूर्योदय	पटकन = लवकर
भारी = खूप	कंटाळा = नावड
टगळमंगळ= टाळाटाळ	प्रश्न = शंका
कांकू = कंटाळा	पाणी = जल
मज्जा = गंमत	सवय = वळण
सुरेख= सुंदर	उद्योग =काम
झाड = वृक्ष	पक्षी = पाखरे
घाबरणे = भिणे	लगबग = घाई
आवड = इच्छा	झकास = छान
पाहुणे = नातेवाईक	भसाडा = कर्कष
फजिती = अपमान	मुल = पुत्र

विरुद्धार्थी शब्द

लवकर x उशिरा	सकाळ x संध्याकाळ
पटकन x सावकाश	कंटाळा  x आवड
नेहमी x कधीतरी	वेळेवर x अवेळी
फार x कमी	सुरेख x बेढब
खुश x नाखुश	लगबग x सावकाश
मित्र x शत्रू	भसाडा x सुरेल

पाठ ३१ वा असे कसे ?

समानार्थी शब्द

छोटे = लहान	डोळे = नयन
बंद= झापून	टपून = लक्ष ठेवून
ओझं = भार	पंख = पर

विरुद्धार्थी शब्द

छोटे x मोठे	पोट x पाठ
एक x अनेक	बंद x उघडे

               पाठ ३२ वा चतुर बिरबल

चतुर = हुशार	कपट = वाईट विचार
दांडगाई = जबरीने	ताबा = मालकी
बिचारा = गरीब	तक्रार = म्हणणे
हकीकत = घटना	आळ = आरोप
दूर = लांब	खात्री = विश्वास
मागोमाग = पाठलाग	खोटे = असत्य
मुकाट्याने = गुपचूप	गुन्हा = चूक
काबुल= मान्य	शिक्षा = दंड

                       विरुद्धार्थी शब्द

चतुर x भोळसर	कपट x सद्विचार
दांडगाई x मर्जीने	विकणे x खरेदी
आरोप x प्रत्यारोप	दूर x जवळ
खात्री x शंका	खोटे x खरे
काबुल x नाकबूल	शिक्षा x बक्षीस
सरळ x वाकडे	मालक x नोकर

पाठ ३३ वा  गोष्ट पूर्ण करा

समानार्थी शब्द

गोष्ट = कथा	मित्र = सखा
बाग = उद्यान	दमाने= थकणे
फुल = सुमन	वेळी = लता
नवल = आश्चर्य	रस्ता = वाट
कड = बाजू	प्रकाश = उजेड
धीटपणे = ण घाबरता	खूप = भरपूर

विरुद्धार्थी शब्द

सायंकाळ x सकाळ	मित्र x शत्रू
खूप x कमी	कड x मधोमध
प्रकाश x अंधार	धीट x घाबरट

पाठ ३५ वा सुंदर जग

समानार्थी शब्द

सुंदर = छान	झाड= तरु
चंद्र = सोम	समुद्र = सागर
सफर = भटकंती	झुला = झोका
वारा = पवन	भुलून = विसरून
ढग = मेघ	गुज = मनातील
पहाड = पर्वत	गट्टी = मैत्री
पाखरू = पक्षी	आकाश = आभाळ
दिमाख = रुबाब	स्वार = बसणे

पाठ ३६ वा जंगलातील सहल

समानार्थी शब्द

जंगल = वन	सहल = सफर
पर्वत =डोंगर	रांगा = ओळी
थंड= शीतल	पक्षी = पाखरू
झाड = तरू	वेळ = लता
हिंडणे = फिरणे	तलाव = कासार
आश्चर्य = नवल	काठ = तीर
सावली =छाया	आवाज = ध्वनी
जोराने = मोठ्याने	घावापला = एक औषध
ज्ञान = माहिती	अय = या
आखत = म्हणतात	हमाना = आमचे
देखाडी = दाखवून	हमु = आम्ही

विरुद्धार्थी शब्द

थंड x उष्ण	अनेक x एक
जोराने x सावकाश	बरे x वाईट
मागे x पुढे	घट्ट x ढिली
गुणकारी x अवगुणी	ज्ञान x अज्ञान
उपयोगी x दुरपयोगी	अनंद x दु:ख
प्रेम x द्वेष	विश्वास x अविश्वास

पाठ ३८ वा हिरव्या हिरव्या झाडावर

समानार्थी शब्द

जंगल =  वन	झाड = तरू
लहान = छोटे	हवा = वारा
मौज = गंमत	डोंगर = पर्वत
ढग =मेघ	पाऊस = पर्जन्य
दिवस = दिन	रुबाब =दिमाख
हिरमुसने = नाराज होणे	घट्ट = पक्की
कुतुहूल= नवल	मती = मृदा
रात्र = निशा	ताजेलेदार = टवटवीत

विरुद्धार्थी शब्द

एक x अनेक	छोटे x मोठे
आवड x नावड	ताजेलेदार x शिळे
हसणे x रडणे	दु:खी x आनंदी
पकडणे x सोडणे	कुतुहूल x सहज
रात्र x दिवस	सकाळ x संध्याकाळ